| Ligging |
Deze state ligt in Driezum, gemeente Dantumadiel. |
| Andere benamingen | Riensma gued, Buwinga |
| Ontstaan | Het oudste huis stamt van voor 1747. |
| Geschiedenis |
Te Driezum bevindt zich nog het bos en park van de v.m. Rinsma State. In 1511 wordt het
vermeld als "Riensma gued" en op een kaart van 1664 als "Buwinga" met het tekentje voor
'edele state'. In 1511 was eigenaar Taco Buwinga (Buingha), getrouwd met Idtzen van Aylva,
die te Dantumawoude op Buwinga State woonde. De gebruiker van "Riensma gued" was zijn
zoon Peter Buwinga. In 1539 was Wopck Taeckes van Buwinga eigenaar, maar al enkele maanden nadat hij in het bezit van Rinsma State gekomen was overleed hij en liet de state na aan zijn zoons Willem en Taco. Willem was lid van het Verbond van Edelen en werd op 24 december 1568 te Vilvoorden (bij Brussel) onthoofd vanwege zijn protestantse sympathieën. Taco, goed Rooms Katholiek, bleef op Rinsma wonen en vermaakte de state aan zijn zoon Wopcke Taeckes van Buwinga. Hij overleed vóór 1583. De volgende Van Buwinga die we tegen komen is Bauck van Buwinga, die getrouwd is met Jan Cornelis Tadema. Ze wonen in 1578 in Rinsumageest en in 1586 in Dokkum. Jan Cornelis is dan grietman van Dantumadeel. Van ca. 1585 tot 1632 is Sjadda Wopckes van Buwinga, dochter van Wopcke Taeckes, en haar man Jacob van Ruffelaerd eigenaar van de state. Op 13 april 1632 erfde Sjadda van Rufferlaerd de helft van Rinsma State omdat haar moeder was overleden en haar vader hertrouwde. Eind 1652 overleed ook haar vader en Sjadda kreeg nu ook de andere helft. In dat zelfde jaar trouwt ze met Joas van Roeland. Het echtpaar krijgt één dochter, Johanna Agneta van Roeland, die na de dood van haar moeder de state erft. Haar moeder was echter hertrouwd met Sierach van Aysma. Deze stiefvader bleef op Rinsma State wonen tot zijn dood in 1706. Johanna Agneta van Roeland trouwde in 1668 (op 17-jarige leeftijd) eerst met Hessel van Aysma, een broer van haar stiefvader en na diens dood met Onuphrius Worp van Peyma in 1680. Zij sterft in 1707 en haar zoon Horatius Lauta van Aysma en zijn vrouw Catharina Recalff gaan dan op 23 oktober 1707 op de state wonen. Uit 1707 dateert de volgende beschrijving van Rinsma State: "Seeckere adelyke Huysinge 'Rinsma' genaamd, staande en gelegen te Drysum, voorsien met verscheidene kamers, twee gewelfden kelders, schuyr, paardestal met 3 hovingen en een kruydtuin, alle omset met hagen, geregtigt met een Stem, voorts Cingel, boomen en plantagien, beneffens de Zathe en landen groot naar naam en faam 85 pondematen, daaraan gelegen met een hof, alwaer het meijershuis op staat, bij Doede gabes als meyer gebruykt, sullende in de coop de Enterie beplant met veele Boomen, inde coop der huysinge versmelten." De zoons van Horatius en Catharina: Hessel en Jacob Lauta van Aysma, beiden beroepsmilitair, erfden de state in juni 1745, maar verkochten het buitengoed in december van dat zelfde jaar. Op 28 december 1745 kocht de 'Hoogh Welgeboren Heer' Fecco Dominicus baron van Sytzama de "heerlijke wel geproportioneerde en logeabele Heerenhuysinge off deftige buitenplaats cum annexis staande en gelegen in den dorpe Driesum, 'Rinsma State' genaamt, begeregtigt met een grote swane Jagt op alle Driesumer Brakken, alsmede een dubbele bank in de kerk, mitsgaders de geheele regel grafsteeden lopende dwars door de kerk van de Suydermuur tot aan de Noordermuur" van de broers Van Aysma. In 1747 liet Fecco Dominicus het oude huis afbreken en op de zelfde plaats een nieuw huis bouwen. Een steen met opschrift werd toen in de muur geplaatst. Ook werd de tuinaanleg vernieuwd en werden de grachten verlegd. Hij woonde echter niet te Driesum, maar op Beslinga State te Friens. In 1755 erfde zijn zoon Maurits Pico Diederik baron van Sytzama, gehuwd met Catharina Maria van Heemstra, Rinsma State met alles wat daarbij hoorde. Hoewel ze mogelijk niet steeds op Rinsma State wonen, blijkt dat ze er in elk geval in 1770 en 1771 wonen: in een akte uit 1770 staat: "Catharina Maria van Heemstra huisvrouw van de Hoog Welgeboren Heer Jr. Maurits Pico Diederik van Sytzama, gecommitteerde staat ten Landsdage wegens de grietenie Dantumadeel, wonende te Driesum. (TIE 68 folio 379 - 383 en 69 folio 206). Verder heeft hun oudste zoon Douwe Jan Andries baron van Sytzama wel een tijdlang en na hem zijn broer Willem Hendrik baron van Sytzama op de State gewoond. In 1800 erfde Johannes Galenus baron van Sytzama de state, maar ook hij woonde hier niet permanent. Hij en zijn vrouw Anna Maria Maclaine woonden officieel op Beslinga State te Friens. In de zomer verbleef de familie enkele maanden op Rinsma State en ‘s winters woonden ze in hun grote huis in Leeuwarden. Tot 1 september 1829 verbleef op Rinsma State de gouverneur Louis Auguste Fritzsché. Hij vroeg Catharina Maria barones van Sytzama, 42 jaar oud, ten huwelijk, maar vader Johannes galenus weigerde zijn toestemming te geven. Desondanks trouwde zij op 14 oktober 1829 met haar uitverkorene. In 1843 liet zoon Douwe Jan Vincent, luitenant bij de cavalerie, het pand drastisch verbouwen en de naastgelegen boerderij afbreken. Op 11 september 1843 trouwde hij met Adriana Janke Albarda en dit paar ging dan toch echt op Rinsma State wonen. Ze kregen er zeven kinderen. In januari 1846 werd hij bij koninklijk besluit grietman van Dantumadeel. Hij overleed op Rinsma State in 1886, zijn vrouw stierf in 1891. In 1899 erfde de jongste dochter, Wilhelmina Christina barones van Sytzama de state. Zij was in 1876 gehuwd met Willem Dirk Haitsma Mulier, burgemeester van Spaarndam. Zij woonde met haar man in Haarlem, maar ’s zomers kwam ze naar Driesum. Op 23 april 1931 is zij te Haarlem gestorven. Bij notariële akte van 15 oktober 1928 vermaakte zij Rinsma State enz. aan de Van Sytzama Stichting. In 1941 werd het pand ingericht als tehuis voor ouden van dagen. In 1944 werd het door brandbommen verwoest. In 1948 werd het huis herbouwd, een vage afspiegeling van het oudere pand. Vanaf 1971 is het huis als gemeentehuis in gebruik geweest. In 1998 werd Rinsma State verkocht aan het Soester echtpaar Jan en Corrie Smeeing. Jan is handelaar in onroerend goed, bezit een drietal historische panden te Soest en is eigenaar van de Rivel fietsenfabriek te Surhuisterveen. In het park is veel stinsenflora te vinden en dertien hectare van het vijftien hectare grote landgoed blijft toegankelijk voor het publiek. |
| Bewoners |
1747 Fecco Dominicus Baron van Sytzama
1511 Peter Buwinga 1539 Wopck Taeckes van Buwinga 1539 - ca 1583 Willem en Taco van Buwinga ca 1583 Wopcke Taeckes van Buwinga ca. 1585 - 1632 Sjadda Wopckes van Buwinga 1632 - ca 1660 Sjadda van Rufferlaerd ca 1660 - 1707 Johanna Agneta van Roeland 1707 - 1745 Horatius Lauta van Aysma 1745 Hessel en Jacob Lauta van Aysma 1745 - 1755 Fecco Dominicus baron van Sytzama 1755 - 1795 Maurits Pico Diederik baron van Sytzama 1795 - 1807 Douwe Jan Andries baron van Sytzama (zoon) 1795 - 1800 Willem Hendrik baron van Sytzama (broer) 1795 - na 1800 Johannes Galenus baron van Sytzama (broer) - 1829 Louis Auguste Fritzsché 1829 - 1886 Douwe Jan Vincent 1899 - 1928 Wilhelmina Christina barones van Sytzama 1928 - 1941 Van Sytzama Stichting 1941 - 1971 bejaardentehuis 1971 - 1998 gemeentehuis 1998 Jan en Corrie Smeeing Dick Scheringa |
| Huidige doeleinden | De state is in gebruik geweest als gemeentehuis. |
| Opengesteld | De state is niet toegankelijk, maar het park rond het huis wel. |
| Foto's |
|
| Bronnen |
Tekst: Aardrijkskundig Woordenboek van Van der Aa Langs stinsen, states en andere voorname huizen in Friesland, 1979 Rinsma State, familiehuis gemeentehuis door W. Loonstra, 1975 Leeuwarder Courant 25-02-1998 Aantekeningen van J. Leemburg de heer G. Mast Foto 1: internet (ik weet niet meer waar) Foto 2: Albert Speelman Foto 3 en Afb. 1: Stinsen en States, Adellijk wonen in Friesland, 1992 |