Ligging |
De Sixma van Andla State stond ver ten oosten van Minnertsga, gemeente Het Bildt,
aan het eind van de weg die veelbetekenend de 'Boslaan' heet(te). Tegenwoordig een
kapitale boerderij, maar voorheen veel meer dan dat. Adres: W. Binnemaleane 10. |
Andere benamingen | Andla State, Hottinga State, Sixma State |
Ontstaan | De State werd waarschijnlijk in de 15e eeuw gebouwd. |
Geschiedenis |
Christianus Schotanus meldt in de tekst van zijn "Beschryvinge van de Heerlyckheydt
van Frieslandt" in 1664 helemaal geen Sixma van Andla State, maar op de kaart in
dat zelfde boek is op die plek wel een ‘Edele State’ aangegeven, maar met slechts
de naam "Sixma". Mede daardoor en het feit dat de eigenaren familie van elkaar
waren, is er nog wel eens verwarring geweest over de bewoners van deze state en de
vlakbij gelegen (eigenerfde)
Sixma State. De "Tegenwoordige staat van Friesland" van omstreeks 1780 vermeldt: "Verre in ’t land, nabij ’t Klooster Aanjum, ligt Sixma van Andla State, voorheen een schoon huis en plantagie, doch thans, door ledig staan, grootelijks vervallen". Rond 1500 is Schelte van Andla eigenaar van de state. Of hij de eerste was? Sommige schrijvers beweren van wel, maar hebben daar geen bewijs voor. Daarna is er sprake van een Tiallingh van Andla die getrouwd was met Doedt van Andla. Of Tjalling een zoon was van Schelte of Doedt een dochter van hem, is niet bekend. Na het overlijden van Doedt, hertrouwd Tjalling omstreeks 1510 met Tjets van Sixma. Douwe Tjallings van Andla, een zoon uit het eerste huwelijk, trouwt met Bauck Rencksdr. van Popma en na het overlijden van zijn vader, wordt hij eigenaar van de State. Hun zoon Tjalling noemt zich Van Sixma en ook wel Sixma van Andla. Hij werd in 1580 grietman van Barradeel, in de tijd van de felle strijd tegen de Spanjaarden. Voordat hij grietman werd, zag Van Sixma heel goed in dat ‘eendracht macht maakt’ en deed wat hij kon om er voor te zorgen dat ook Friesland zich zou aansluiten bij de Unie van Utrecht (1579). Hij was een charismatisch man naar wie geluisterd werd. Hij werd gekozen tot volmacht voor de Landdag en werd dijkgraaf van het waterschap ‘de Vijf Deelen’. Hij overleed op 1 juli 1599. Zijn vrouw Idske van Hottinga overleefde hem 20 jaar en bleef op de state wonen. Uit die tijd stamt de benaming Hottinga State. Volgens de tekening die Jacob Stellingwerf in 1723 van de STate maakte liet het echtpaar Douwe van Hottinga en Syts Tjallings van Sixma in 1625 de State verbouwen of herbouwen. In 1648 moet hier Douwe van Sixma hebben gewoond, want hoewel hij grietman van Franekeradeel was, stond wel zijn naam en die van zijn vrouw Sijouck van Aylva in de grote klok van Minnertsga. Hij moet hier destijds dus wel kerkvoogd zijn geweest of flink in de buidel hebben getast voor de aanschaf van die klok. Een generatie verder vinden we Agge van Sixma, volgens A.D. Wumkes geboren in 1636. Al in 1648 werd hij grietman van Barradeel, op 12-jarige leeftijd! Waarschijnlijk kocht zijn vader dit ambt voor hem toen die zelf grietman van Franekeradeel werd. Agge verliet al jong de ouderlijke state, kwam een tijd later terug uit Steinfurt in Westfalen, studeerde te Franeker, maar zat in 1658 alweer in Frankrijk, waar hij uiteindelijk doctor in de beide rechten werd. Terug op het oude nest trouwde hij met Cornelia Bezaert uit Den Haag. Hij overleed op 26 juni 1699 en werd in de nacht van 7 juli begraven. Dat was mode in die tijd, hoe later in de nacht de begrafenis werd gehouden hoe hoger de status. De klokken luidden in de stille nacht tot ver in de omtrek en van verre kon men de stoet al zien aankomen met kaarsen en fakkels. Dan komt in 1723 Jacob Stellingwerf langs de State en maakt er een fraaie tekening van. Volgens hem zijn dan Julius Ritscke van Sixma en zijn vrouw Sjouck van Douma eigenaar van de State. Bijna een eeuw later, in 1795, komen Bartele Douma van Sixma en zijn vrouw Fokel van Beijma vanuit Leeuwarden nog een tijd op de state wonen. Het huis is dan al zo deerlijk in verval dat zijn dagen geteld zijn. Bartele laat het huis afbreken en er een grote boerderij voor in de plaats bouwen. Na het overlijden van Bartele komt de boerderij mogelijk in bezit van Anna Geertruida van Sixma. Zij is een dochter van Age Tjepcke Ruurd van Sixma, een broer van Bartele. Anna Geertruida trouwt met Cornelis Scheltinga baron van Heemstra, waarmee Sixma State in deze familie komt. Vervolgens komen we in 1894 een verkoop van de boerderij tegen. Johanna Sophie Christiane Tappen en haar twee kinderen verkopen de boerderij aan Henri Denis Francois van Heemstra. Het betreft een verkoop binnen de familie Heemstra, want mevrouw Tappen was op dat moment weduwe van Coenraad Jacob Sixma van Heemstra en Coenraad en Henri zijn broers en kleinzonen van Cornelis Scheltinga. Henri trouwt met Anna Cornelia Wijckerheld Bisdom en ze krijgen (minstens) vijf kinderen. De derde zoon Hector Livius Sixma van Heemstra laat in 1915 de boerderij verbouwen. In Friese bron meldt dan het volgende: 'De pleats is jierren bebourke troch fam. Heeringa, earst troch Pieter en nei him syn soan Jan Heeringa'. De boerderij blijft tot ca 1980 eigendom van de familie Heemstra, maar wordt dan verkocht aan de familie Heeringa. |
Bewoners |
rond 1500 Schelte van Andla Tiallingh van Andla (zoon?), getrouwd met Doedt van Andla Douwe Tiallinghs van Andla (zoon), getrouwd met Bauck Riencksdr. van Popma rond 1580 - 1599 Tjalling Douwes van Sixma (zoon) en Idske van Hottinga 1599 - 1619 Idske van Hottinga (weduwe) ca 1625 (?) Douwe van Hottinga, getrouwd met Syts Tjallings van Sixma (dochter) ca 1630 - ca 1648 Douwe Tjallings van Sixma (broer), getrouwd met Sjouck Ulbesdr. van Aylva 1680 Douwe Douwes van Sixma, getrouwd met Romck Haubois 1684 - 1699 (?) Agge Douwes van Sixma (zoon), getrouwd met Cornelia de Bezahar 1723 Julius Ritscke van Sixma, getrouwd met Sjouck van Douma 1795 - ? Bartholt/Bartele Douma van Sixma, getrouwd met Fokel Barber van Beyma na 1795 Cornelis Scheltinga baron van Heemstra, getrouwd met Anna Geertruida van Sixma (nicht) 1828 - 1862 Age Tjepcke Ruurd Sixma van Heemstra, getrouwd met Anna van Halteren - 1894 Coenraad Jacob Sixma van Heemstra, getrouwd met Johanna Sophie Christiane Tappen 1894 Henri Denis Francois van Heemstra (zwager) 1915 Hector Livius Sixma van Heemstra (zoon) 1948 Jan Heeringa (bewoner) 1964 Hector Livius Sixma van Heemstra (neef) ca 1980 - heden familie Heeringa |
Huidige doeleinden | Op de plaats van de State bevindt zich nu een boerderij. |
Opengesteld | De boerderij is niet toegankelijk. |
Foto's | |
Verantwoording |
Tekst: J. Leemburg/C.W. Braaksma Bronnen: "Beschryvinge van de Heerlyckheydt van Frieslandt" door Chr. Schotanus (1664) "Tegenwoordige staat van Friesland" ca. 1780 "De historie gaat door het eigen dorp" van A. Algra (1955-1960) "Om toer en tsjerke fan Minnertsgea" van A.D. Wumkes "Minnertsgea" van P.B. Winsemius Website van Tresoar Blog van André A. Buwalda Afb. 1: Uit het archief van J. Leemburg Foto 1 en 2: Uit het archief van J. Leemburg |