| Ligging |
De stins stond in het veld westelijk van Leane 7 te Sexbierum, gemeente Franekeradeel. |
| Andere benaming | Liuwema State |
| Ontstaan | Over het ontstaan van de stins is niets bekend. |
| Geschiedenis |
Dit goed is uitsluitend opgenomen vanwege de stinswier die er in 1718 naast wordt aangegeven.
De oudste vermeldingen zijn Lyue(ma), als toenaam van de pachter in 1511, Lwema landen in 1543
en Liuwema state in 1546. In 1511 en 1546 was Liuwema een pachtgoed van de Liauckema's. In 1558 kreeg Tryn Liauckema het bij boedelscheiding, waarna het buiten de familie raakte. Zie voor de eigenaars *Liauckema in Sexbierum. De ligging van de stinswier was mogelijk strategisch: aan de opvaart 1) naar het dorp vanuit de Ried. (P.N. Noomen) Ooit heeft iemand de hypothese geopperd dat Lieuwema stins het stamslot van de Liauckema’s kan zijn geweest. Enerzijds op grond van de familienaam die in Sexbierum nog steeds als “Lieuwkema” wordt uitgesproken en “afkomstig van Lieuwma” zou kunnen betekenen. Daarnaast het gegeven dat Liauckema state op een lichte verhoging dichter bij zee ligt en daarom jonger zou zijn dan Lieuwma dat meer landinwaarts ligt. De oude familie Liauckama zou dan van de oudste min of meer gelijknamige stins in de nabije omgeving afkomstig moeten zijn. Volgens het stemkohier van 1640 was toen Jonker Julius van Eysinga eigenaar en Tjamke Hanses de gebruiker. In 1693 is in de archieven vermeld dat Gerryt Ypes Hollander de zathe met stinswier koopt. Van een stins is dan al geen sprake meer. Het stemkohier van 1698 vermeldt “Gerrit Ipes, papist” als eigenaar en gebruiker. Het floreenkohier van 1700 vermeldt wel de familienaam “Hollander”. De boerderij was toen 80 pondemaat groot (bijna 29.40 ha.) en was belast met ƒ 19-0-0 floreenbelasting. In het stemkohier van 1728 staat Suffridus Westerhuis vermeld als eigenaar met de aantekening “Gekocht op redemptie voor vijf jaar”. De verkoper had dus het recht het goed binnen 5 jaar terug te kopen, maar of er van dat recht gebruik is gemaakt is (nog) niet bekend. In het kadaster staat het in 1832 op naam van “Dirk Willems Zeinstra en mede E., landbouwer, Pietersbierum” en is dan 29.44.74 hectare. De oude kop-hals-romp boerderij is omstreeks 1995 gesloopt en heeft plaatsgemaakt voor een moderne veehouderij. De naam 't Swart slot prijkt nog op de "homeiepeallen" (palen van het toegangshek) van de boerderij op/bij het stinsterrein. 1) Eekhoff (1850) geeft deze op zijn kaart oostelijker aan dan Schotanus (1718). |
| Bewoners |
rond 1400 Schelte Liauckema I (?) 1479 Schelte Lyauckama II (?); diens zoon: tot 1503 Schelte Liauckema III; diens broer: 1503- ? Sicke Liauckema; diens broer: tot 1535 Epe van Liauckema 1558 Tryn van Liauckema 1640 Jr. Julius van Eysinga eig., Tjamke Hanses gebr. 1693 - 1698 Gerrit Ipes (papist), eigenaar en gebruiker 1728 Suffridus Westerhuis eig., gebruiker Dirk Sipkes 1832 Dirk Willems Zeinstra en mede-eigenaren In de 20e eeuw fam. Anema fam. Miedema fam. Santema fam. W. Bootsma fam. S. Bootsma |
| Huidige doeleinden | Van de stins en stinswier is niets meer terug te vinden. |
| Opengesteld | n.v.t. |
| Foto's |
|
| Bronnen |
Tekst: de heer J. Kooistra Een deel van bovenstaande tekst is met toestemming van auteur P.N. Noomen overgenomen van de website www.hisgis.nl, tab "kaartlagen", keuze "Stinzen fryslan". Die tekst is tevens gepubliceerd in: "De Stinzen in middeleeuws Friesland en hun bewoners", P.N. Noomen, Uitgeverij Verloren, Hilversum 2009 “De boerepleatsen en gerniershuzen út it âlde Barradiel”, K. Swart en G. Vogel, 1996 H.A. Zeinstra, De boerderijen van de familie Hollander uit Friesland Foto 1: Google Earth Foto 2: “De boerepleatsen…” Foto 3 Jan Leemburg |