Tochma State te Kollum

Ligging	Deze State stond ten noorden van Kollum, gemeente Kollumerland, iets ten zuiden van Ter Luine.
Ontstaan	De State is omstreeks 1631 gebouwd.
Geschiedenis	Andreae schreef dat vóór het naderen van de standplaats van kasteel Ter Luine “treft eene landbouwerswoning door hare bijzondere bouworde, onze aandacht. Niet minder is dit het geval, als wij het huis binnentreden, waar het eikenhouten beschot en de kleine balkjes aan de zoldering ons aan vroegere dagen herinneren. Dit huis droeg voorheen den naam van Tochma-state…”. In het begin van de 16e eeuw woonde op een zathe bij ter Luine een eigenerfd geslacht. In 1549 woonde hier Phaes Albertsz., wiens weduwe in 1559 nog voorkomt. Zijn nakomeling (kleinzoon?) Tjaerd Taeckes woont er omstreeks 1590. Die was gehuwd met Jenck, dochter van Arent Bauckesz. (Idema) en Reinier Harckema die op Westerburen onder Westergeest woonden. Tjaerd Taeckes kocht in 1631 een nabijgelegen zathe en liet daar waarschijnlijk een aanzienlijk huis bouwen dat Tochma State werd genoemd. Hij verkocht de state in 1640 aan dr. Dirck van Fogelsangh, secretaris van Franekeradeel onder voorwaarde dat de verkopers de state, zathe en landen “beclempt in huyringe sullen beholden”. Fogelsangh verkocht het goed in 1662 aan Gajus van Broersma, secretaris van Kollumerland. In de acte van overdracht wordt het omschreven als een “heerlycke eigenerfde State en sate lands Tochma genaampt, gelegen op de Luyne onder de clockslach van Collum”. De state had vrij zeker het recht van zwanendrift, want in 1883 waren er op de boerderij nog twee halsbanden van zwanen aanwezig waarop stond “M. van Scheltinga, 1682”. Deze Martinus van Scheltinga was getrouwd met Jetscke Wisckia, dochter van bovengenoemde Gajus van Broersma, die de state van haar ouders geërfd zal hebben. Ten tijde van de invoering van het kadaster lagen rond het erf nog brede grachten. In 1883 lag er ten zuiden van de boerderij nog een half gedempte vijver.
Bewoners	1631 Tjaerd Taeckes 1640 Dirck van Fogelsangh 1662 Gajus van Broersma 1682 Martinus van Scheltinga
Huidige doeleinden	Op de plaats van de state staat nu een boerderij.
Opengesteld	De boerderij wordt particulier bewoond en is niet toegankelijk.
Foto's
Bronnen	Tekst: Jan Leemburg mr. A.J. Andreae, Kollumerland en Nieuw Kruisland, 1883-1885 Afb. 1: website hisgis