Vaartzicht te Oudwoude

Ligging	Dit huis stond aan de Dokkumer trekvaart in Oudwoude.
Ontstaan	Dit buiten is gebouwd rond 1785.
Geschiedenis	Een brede oprijlaan verleende van de weg af toegang naar het huis, dat boven de kelders slechts één verdieping had en aan beide zijden een aangebouwde vleugel had. Het landgoed werd aan het eind van de 18e eeuw gesticht door Lucia Catharina van Scheltinga, weduwe van Hector Livius van Heemstra die in 1783 was overleden en het hem toebehorende Fogelsangh State te Veenklooster aan zijn dochter Cecilia Johanna had nagelaten. Lucia bewoonde Vaartzicht tot aan haar dood in 1818, waarna Catharina Louise Antoinette Anna baronesse du Tour van Bellinchave, de weduwe van Martinus van Scheltinga het erfde en er met haar twee dochters woonde. Beide dochters trouwden op Vaartzicht: Cecilia Johanna met Louis Gaspard Adrien graaf van Limburg Stirum en Constantia Wilhelmina met Hans Willem baron van Aylva van Pallandt, heer van Waardenburg en Neerijnen. Cecilia en Louis bleven na hun huwelijk bij moeder op Vaartzicht wonen, want hun 7 kinderen werden in dit huis geboren. Na het overlijden van Catharina du Tour van Bellichave op 27 november 1837 bleven zij nog enige tijd het huis bewonen tot zij zich in 1840 op Nijenburgh vestigen. Daarna wordt het huis bewoond (gehuurd) door mr. J.J. Bolman. Johannes Jacobus Bolman is slim en sportief. Zijn titel mr had hij verworven door een studie rechten en hij hield erg van zeilen. Samen met vrienden richt hij zelfs een zeilclub op. Zoals hierboven vermeld staat, is hij huurder van Vaartzicht: hij huurt het huis van de graaf Van Limburg Stirum, die dan in Kollum woont. Bij Vaartzicht bevond zich een dienstwoning, die gehuurd werd door de jachtopziener Jacob Velding, die getrouwd is met Tettje Berghuis. In 1835 krijgen ze een zoontje, die ze Kornelis noemen. Als jachtopziener moet Jacob het jachtgebied schoonhouden, de paden vrijhouden, de jachthonden verzorgen en stropers weren. Vooral de stropers levert hem veel werk op. Eind 1853 is Tettje van de tweede in verwachting, als Jacb hoort dat er in Leeuwarden een 'hardrijderij' (schaatswedstrijd) gehouden zal worden met als hoofdprijs 100 gulden en een tweede prijs van 30 gulden. Jacob doet mee, maar valt helaas niet in de prijzen. De volgende huurder is mr. B. Hopperus Buma. In de laatste jaren vóór de afbraak wordt het huis door Otto Ernst Gelder graaf van Limburg Stirum gebruikt als zomerverblijf. Toen het huis in handen kwam van "Baron van Pallandt", zijn voornamen worden er niet bij vermeld, maar hij zal ongetwijfeld bovengenoemde Hans Willem of diens zoon geweest zijn, heeft hij het in de zomer van 1877 op afbraak verkocht.
Bewoners	tot 1818 Lucia Catharina van Scheltinga 1818 - 1837 Catharina L.A.A. baronesse du Tour van Bellinchave 1837 - 1840 Louis Gaspard Adrien graaf van Limburg Stirum 1840 - na 1853 mr. J.J. Bolman (huurder) mr. B. Hopperus Buma (huurder) Otto Ernst Gelder graaf van Limburg Stirum Baron van Pallandt
Huidige doeleinden	Waar het buiten heeft gestaan is nu weiland.
Opengesteld	n.v.t.
Foto's	Schilderij van de bewoner/huurder J.J. Bolman Schilderij van L.G.A. Graaf van Limburg Stirum
Bronnen	Tekst: Jan Leemburg mr. A.J. Andreae, Kollumerland, 1885 Herma M. van den Berg, De monumenten van geschiedenis en kunst, Noordelijk Oostergo, Kollumerland Zie ook website van de heer T. Wierstra Y. te Nijenhuis, R.H. Postma, 100 jaar 'IJsclub Oudwoude e.o.', Uitgever Postma, Oudwoude, 2011, ISBN 9789081533805, 160 blz. Afb. 1: Herma M. van den Berg, De monumenten van geschiedenis en kunst, Noordelijk Oostergo, Kollumerland Afb. 2: Gelders Archief: 0439 (Huizen Waardenburg en Neerijnen) - 3041, Public Domain Mark 1.0 licentie Afb. 3: Gelders Archief: 0439 (Huizen Waardenburg en Neerijnen) - 2682, Public Domain Mark 1.0 licentie Afb. 4 en 5: Archief van de heer R.H. Postma