Van Harenshuis te St. Annaparochie

Ligging	Het huis stond in St. Annaparochie, gemeente Het Bildt, ten oosten van het rechthuis in het centrum van het dorp en schuin tegenover de kerk.
Ontstaan	Het huis werd in 1673 gebouwd op de plaats van een ouder huis.
Geschiedenis	De oudst bekende Van Haren was Adam van Haren, die als watergeus deelnam aan de inname van Den Briel in 1572. Daarna kwam hij eerst in dienst van Willem van Oranje en later van Willem Lodewijk, stadhouder van Friesland. Door deze laatste aanstelling, verhuisde hij naar Friesland. Zijn kleinzoon Willem van Haren werd in 1652 grietman van Het Bildt. Daarnaast was hij ook lid van de Staten Generaal, de Raad van State, en ambassadeur van Denemarken, Zweden en Engeland en buitengewoon gezant. In 1658 trouwde hij met Elisabeth van Hemmema en enkele jaren later huurden ze het huis van de secretaris van Het Bildt, Albertus Wijngaarden. Nadat Willem en Elisabeth het huis gekocht hadden, lieten ze het omstreeks 1673 vervangen door een geheel nieuw huis, waarbij aan de zuidzijde de uitgestrekte tuinen en singels met vijvers en plantage werden aangelegd. De familie Van Haren was grietman van Het Bildt van 1652 tot 1763 en daarna nog van 1788 tot 1795. In dat jaar stierf de familie uit. Uit een advertentie in de Leeuwarder Courant blijkt dat het huis op 2 november van dat jaar wordt aangeboden voor verkoop. In deze advertentie wordt het huis uitgebreid beschreven. Zie afbeelding 2. Het is mij niet duidelijk of het huis toen verkocht werd. Mogelijk is het bij gebrek aan kopers voor afbraak verkocht. Het huis is namelijk niet lang daarna afgebroken. Helaas zijn er geen afbeeldingen van het Van Harenshuis bewaard gebleven en moeten we het doen met een grondplan. Het huis bestond uit een groot hoofdgebouw dat aan de straat stond. Aan de achterzijde waren twee symmetrisch geplaatste L-vormige vleugels gebouwd. In 1732 woedde er een grote brand in het huis, waarbij de kostbare bibliotheek en belangrijke archiefstukken verloren gingen. Het Van Harenshuis werd herbouwd, maar lang heeft het nieuwe huis niet bestaan, want voor 1800 werd het definitief afgebroken. Door de heer P. Voordes is een soort impressie gemaakt, hoe het huis is uit zou kunnen zien in het huidige straatbeeld. Zie afbeelding 3.
Bewoners	- ca 1660 Albertus Wijngaarden ca 1660 Willen van Haren ca 1673 nieuw huis 1732 herbouw van het huis ca 1660 - 1795 familie Van Haren
Huidige doeleinden	In de tuin van "Boterhoek bloemen", die nu gevestigd is op de plek waar het Van Harenhuis gestaan heeft, is nog een oude tuinmuur te vinden. Dit was een soort scheidingsmuur in de parktuin van huize Van Haren. Achter de Van Harenskerk vinden we een grafkapel, waarin 12 leden van de familie van Haren begraven liggen (Foto 1).
Opengesteld	n.v.t.
Foto's
Bronnen	Tekst: Stinsen en States, adellijk wonen in Friesland, 1992 De heer P.H. Brouwer Afb. 1 t/m 3: de heer P. Voordes Foto 1: Stinsen en States, adellijk wonen in Friesland, 1992