| Ligging |
De Walta state heeft te Bozum, v/h gemeente Baarderadeel, nu Littenseradiel,
gestaan. |
| Andere benaming | Waltastins, Jongemastins |
| Ontstaan | De State wordt voor het eerst in 1540 genoemd. |
| Geschiedenis |
In de 15e eeuw komen we de familie Jongema tegen, die waarschijnlijk al op deze
stins woont. In 1468 sterft Hessel Aedes Jongema, wiens kleinzoon Pier Epes op
de stins sterft. Pier Ypes is een zoon van Epe Hessels van Jongema en Jouck Agges van Walta, die later zijn naam wijzigt in Pier Epes Walta, naar zijn moeder. Ook de naam van de stins wordt gewijzigd in Waltastins. In 1540 sterft Pier Ypes Walta. zoals gezegd, op de Waltastins. Hij was ook eigenaar van de Unia stins te Leeuwarden, maar omdat Pier zich had aangesloten bij de Geldersen die met de Vetkopers meevochten, werd hem door Karel V deze Uniastins afgenomen en aan de stad geschonken. Pier, die ook bekend staat als Pier Ypes tho Bosum en zijn vrouw Bauck Worps van Unia, afkomstig uit Beers, zijn beide in de kerk van Bozum begraven. Een zilveren kelk waarin hun namen gegraveerd zijn is bewaard gebleven. Na de familie Walta is het slot bewoond geweest door de families Bronkhorst, Van Aylva en Van Burmania. In het begin van de 18e eeuw vererft de State op Anna Lucia Andriesa van Camstra, die trouwt met ritmeester Menno Frans van Burmania. Hij laat in 1740 de "sekere stins en huisinge staende op de wier van Walta te Bosum" afbreken, waarna er onenigheid binnen de familie ontstaat. Enkele erfgenamen protesteren voor het gerecht. De stins die zeer vervallen was, de wier waarop het huis gestaan had, de zware muren, het interieur met schilderijen, en de gracht en de singel met essen worden in de processtukken uitgebreid beschreven. Deze erfgenamen winnen en de stins moet opnieuw opgetrokken worden. Menno is in 1749 overleden en zijn zwager Ulbe Sixma van Andla laat voor de herbouw Sythiema State te Hallum afbreken en bouwt met de zo verkregen kloostermoppen Walta State weer op. De "Tegenwoordige Staat van Friesland" uit ca. 1780 meldt al: "Voor niet veele jaren had men hier nog de State Walta". De bronnen spreken elkaar hier tegen. Volgens de "Tegenwoordige Staat" is de State al in 1780 verdwenen, terwijl een tweede bron het over 1820 als jaar van afbraak heeft, terwijl in "Baerderadiel, in geakunde" vermeld staat, dat Walta State in 1839 gesloopt is. |
| Bewoners | - 1540 Pier Ypes Walta |
| Huidige doeleinden | Van de State is niets meer terug te vinden. |
| Opengesteld | |
| Foto's | |
| Verantwoording |
Tekst: C.W. Braaksma Bronnen: "Baerderadiel, in geakunde" van het Geakundich Wurkferbân fan de Fryske Akademy "Tegenwoordige staat van Friesland" ca. 1780 Aantekeningen van J. Leemburg uit diverse publicaties Plaatsengids Afb. 1: Uit het archief van J. Leemburg |